ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΩΤΑΣ:Το πανηγύρι της Αγ. Τριάδας, στην Πάρνηθα

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΩΤΑΣ

Η Πάρνηθα, το ψηλότερο και ομορφότερο βουνό της Αττικής (υψ. 1413) είναι το κατ’ εξοχή ΙΕΡΟ ΒΟΥΝΟ της Αττικής, πολυσύχναστο από τους παραδασόβιους κατοίκους της περιοχής και κυρίως από τους Μενιδιάτες και Χασιώτες.

Η απασχόληση των κατοίκων αυτών ήταν η υλοτομία και η ανθρακοποιΐα, όπως αρχαίες πηγές βεβαιώνουν, αλλά και οι γεωργικές ασχολίες στα χωράφια τους στην Πάρνηθα και τον κάμπο.

Στην ψηλότερη κορυφή του βουνού την «Καραβόλα», υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων ο χάλκινος ανδριάντας και βωμός του Δία και σπήλαιο, όπου θυσίαζαν οι αγρότες της περιοχής.

Κάστρα και φρυκτωρίες (σταθμοί μετάδοσης σημάτων), κατάλοιπα της αρχαιότητας, εντοπίζονται ακόμα και σήμερα, επιβεβαιώνοντας τη φύλαξη των ορεινών περασμάτων της Πάρνηθας. Σημειώνω το Κάστρο της Φυλής, το Λειψύδριο στο Μετόχι, τον πύργο του Λοιμικού, το Παλαιόκαστρο και το Κατσιμίδι στο Τατόΐ.

Είναι αξιοσημείωτο ότι από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια, όπως αποκαλύφθηκε με αρχαιολογικές έρευνες του 1900 μ.Χ., στο σπήλαιο του Πάνα στη Φυλή αποδεικνύεται Χριστιανική λατρεία,που αντικατέστησε την από αιώνων αρχαία λατρεία του Πάνα, του Θεού των Δασών και των Νυμφών, που υπήρχε εκεί.

Μοναστήρια και εκκλησίες αμέτρητες υπάρχουν στο χώρο της Πάρνηθας και σήμερα. Το Βυζαντινό Μοναστήρι των Κλειστών χρονολογείται στο 1200 περίπου, και το επίσης Βυζαντινό Μοναστήρι της Αγ. Τριάδας στον 13^ο αιώνα, από τις μέχρι σήμερα αρχαιολογικές έρευνες.

Από γραπτές πηγές γνωρίζουμε ότι το 1615 οι καλόγηροι της Μονής Αγ. Τριάδας εξασφάλισαν αγοράζοντας από τους Τούρκους τη νομή μιας μεγάλης δασικής έκτασης γύρω από το Μοναστήρι και το 1810 οι ηγούμενοι Αγ. Τριάδας και Αγ. Ιωάννη της Χασιάς, συνένωσαν τα κτήματά τους που καλλιεργούσαν στην Πάρνηθα.

Η πληθώρα των εξωκκλησιών στο Βουνό επιβεβαιώνει τη θεοσέβεια των ανθρώπων της περιοχής και τα ονομαστά πανηγύρια της Αγ. Τριάδας, του Αγ. Νικολάου του εξ Ανατολής στο Μετόχι, που πανηγύριζε το Μάη με επισκέπτες και από την Αθήνα κατά τον Ουΐλιαμ Λίκ, αλλά και της Μονής Κλειστών στη Χασιά, συγκέντρωναν τους ευσεβείς κατοίκους του Μενιδίου, της Χασιάς αλλά και των γύρω χωριών, ακόμα και της Αθήνας.

Η Παράδοση και οι ιστορικές πληροφορίες βεβαιώνουν ότι ήταν ονομαστά και συμμετείχαν σ’ αυτά τα πανηγύρια και οι νομάδες Σαρακατσάνοι, που ανέβαζαν τα κοπάδια τους το Μάη στα χλοερά λιβάδια του βουνού, που ενοικίαζαν από τους Μενιδιάτες.

Συνεχίζοντας την παράδοση πανηγυρίζει σήμερα το παλιό Μοναστήρι της Αγ. Τριάδας,είναι ένα καθαρά Μενιδιάτικο πανηγύρι. Το πανηγύρι αναβίωσε το 1987 το Λύκειο Ελληνίδων Αχαρνών και έκτοτε επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με οργανωτή φορέα το Δήμο Αχαρνών από το 1992 περ. Ο χώρος του παλιού Μοναστηριού ανήκει από το 1796 στη Μονή Πετράκη, όπου «προσκολήθηκε» μετά από παράκληση των μοναχών του Μοναστηριού της Αγ. Τριάδας, για να αποφύγουν τη βαριά φορολογία των Τούρκων, επειδή η Μονή Πετράκη ήταν Σταυροπηγιακή και σχεδόν αφορολόγητη.

Ξένοι και Έλληνες επιφανείς περιηγητές του 19^ου αιώνα, αναφέρουν τις εντυπώσεις τους, περνώντας από τα ιερά αυτά προσκυνήματα. Μεταξύ άλλων το 1806 πέρασε από εδώ ο Άγγλος αρχαιομαθής Ουΐλιαμ Λικ και το 1832 ο Γερμανός, πρώτος καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Λουδοβίκος Ρος. Αρκετές αναφορές κάνει και ο μεγάλος Αθηναιογράφος Δ. Καμπούρογλου.

Κατά τα χρόνια της μεσοβασιλείας (μεταξύ Όθωνος και Γεωργίου Α΄) οργίαζε εδώ η ληστεία και ήταν φυσικό να ανασταλούν τα πανηγύρια. Ο Αθηναιογράφος Δ. Καμπούρογλου σε μια επίσκεψή του, βρήκε ερειπωμένο το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και το σήμαντρό του πεταμένο στο διπλανό ρέμα. Μετά την εξάλειψη της ληστείας συνεχίστηκε το πανηγύρι με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα. Ιδιαίτερα μετά την οικοδόμηση του Σανατορίου το 1917, λίγο νοτιότερα του μοναστηριού, και τη διάνοιξη του δρόμου της Πάρνηθας με τις 12 στροφές, που ολοκληρώθηκε το 1929-1930, αμέτρητο πλήθος προσκυνητών ανέβαινε εδώ με ταξί η λοιπά συγκοινωνιακά μέσα.

Μετά την αποκατάσταση από το Υπ. Πολιτισμού, των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός του 1999 στην εκκλησία της Αγ. Τριάδας , το πανηγύρι συνεχίζεται κάθε χρόνο με την ίδια λαμπρότητα τη Δευτέρα της Πεντηκοστής πάντα.

Η παρουσία του κόσμου στο φετινό πανηγύρι το επιβεβαιώνει, διαιωνίζοντας την παράδοση του τόπου.

Τα στοιχεία που περιλαμβάνει το κείμενο αυτό προέρχονται από την Ελληνική και ξένη βιβλιογραφία και ειδικότερα:

1. Από τα βιβλία του ιστορικού ερευνητή-συγγραφέα κ. Δ. ΓΙΩΤΑ

α. «Παλιά Μοναστήρια της Πάρνηθας» έκδ. Δήμου Φυλής 2004.

β. «Σεισμόπληκτες Εκκλησίες του Δήμου Αχαρνών» έκδ. Δ.Ε.Α.Δ.Α. 2004.

γ. «Πάρνηθα» των Ν. ΝΕΖΗ – Δ. ΓΙΩΤΑ έκδ. Νομαρχία Αν. Αττικής 2006.

2. Από το βιβλίο της Αρχαιολόγου κ. ΜΑΡΙΑΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ-ΓΙΩΤΑ. «ΑΧΑΡΝΑΙ» Ιστορική και Τοπογραφική επισκόπηση των Αρχαίων Αχαρνών, των γειτονικών Δήμων και των οχυρώσεων της Πάρνηθας, εκδ. Δήμου Αχαρνών 2004.

3. Από το βιβλίο της Ιστορικού-Καθηγήτριας ΣΤΑΜΑΤΙΝΑΣ ΣΤΡΙΦΤΟΥ-ΒΑΘΗ «ΑΧΑΡΝΑΙ» Από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Έκδ. Νομαρχίας Ανατ. Αττικής τόμοι 2. Αθήνα 2009.

Για περισσότερες πληροφορίες: ΙΣΤΟΡΙΚΗ και ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΧΑΡΝΩΝ τηλ. 2102462701